Dlaczego rozmiar książki ma znaczenie?

Dwa najbardziej popularne formaty książek, czyli A5 (148 x 210 mm) i B5 (176 x 250 mm), są poręczne i wygodne, ale także po prostu ekonomiczne. Wykorzystywane są do bardzo wielu rodzajów publikacji – beletrystyki, poradników, przewodników, literatury pięknej, katalogów produktowych, książek popularnonaukowych, brulionów, książek akademickich. Oprócz nich w świecie wydawniczym istnieje jednak wiele innych formatów książek, z których najpopularniejsze to m.in.:​

• A4 (210 x 297 mm) – często wykorzystywany w podręcznikach, portfoliach, albumach, katalogach i publikacjach naukowych,
• A6 (105 x 148 mm) – format kieszonkowy, używany w przewodnikach, książkach podróżniczych, słownikach, a także w kieszonkowych seriach wydawniczych. ​

Wybór odpowiedniego formatu zależy od rodzaju treści, grupy, do której kierujemy naszą książkę oraz planowanego nakładu. Dla publikacji masowych, takich jak powieści czy poradniki, często wybiera się format A5 ze względu na jego poręczność i dobrą cenę.

Rozmiar książki ma bezpośredni wpływ na komfort czytania. Odpowiednio dobrany format zapewnia czytelnikowi wygodę, umożliwiając łatwe trzymanie książki i przewracanie stron. Ważny jest także dobór surowca – dla książek beletrystycznych sprawdza się papier o wysokim wolumenie – jest lekki, zatem nawet przy dużej objętości nie jest odczuwalny nadmierny ciężar publikacji. Książki w niedużych standardowych formatach są przyjazne podróżom – przyjemniej je używać w pociągu lub autobusie, bez problemu mieszczą się w podręcznej torbie.  Duże objętościowo publikacje warto podzielić na mniejsze tomy – właśnie po to, aby nie zniechęcić czytelnika i zwiększyć komfort czytania. Zbyt duże formaty mogą być nieporęczne, nie tylko podczas czytania w podróży. Trudniej je utrzymać jedną ręką, mniej wygodne jest przewracanie stron. Z drugiej strony duży format to zazwyczaj lepsza prezentacja grafik, ilustracji czy tabel, bardziej wyrafinowana typografia – większa czcionka (font), więcej światła między wersami, dodatkowe marginesy techniczne i tym samym łatwiejsze odczytywanie tekstu. Te czynniki powodują, że takie książki są bardziej przyjazne osobom starszym czy słabo widzącym. 

Format książki jest jednym z elementów, który wpływa na koszty druku. Standardowe formaty, takie jak A5 czy B5, są bardziej ekonomiczne, czyli po prostu tańsze. Umożliwiają optymalne wykorzystanie arkusza papieru (np. plano B1) i minimalizują odpady. Nietypowe formaty mogą generować dodatkowe koszty związane z cięciem papieru, dużą ilością nieużytków i dostosowaniem maszyn drukarskich. Tym bardziej, że często wielkość wydruku determinuje rodzaj systemów drukujących użytych do produkcji – arkuszowych albo zwojowych. Zdarza się, że czasami zmniejszenie lub zwiększenie wielkości publikacji o dosłownie kilka milimetrów powoduje znaczne obniżenie kosztów produkcji. Dlatego zawsze warto skontaktować się z drukarnią i sprawdzić koszty innych podobnych, interesujących nas wymiarów i być gotowym na ewentualne wprowadzenie pewnych modyfikacji założeń odnośnie formatu.​

W tym miejscu należy także wspomnieć, że w przypadku druku offsetowego, większe formaty mogą wymagać większych nakładów, aby były opłacalne, podczas gdy druk cyfrowy pozwala na elastyczność i osiągnięcie dobrej ceny nawet przy małych nakładach.

Rozmiar książki ma również znaczenie estetyczne i marketingowe. Książki o nietypowych formatach (np. mniejsze lub większe kwadraty, publikacje z grzbietem wzdłuż krótszego boku), szczególnie, jeśli są wydrukowane na lepszej jakości papierze i z oryginalnym designem oraz uszlachetnieniami, mogą przyciągać uwagę i wyróżniać się na półce. Jest to korzystne w przypadku książek artystycznych czy albumów, gdy funkcjonalność takiej publikacji schodzi na dalszy plan. Z kolei standardowe formaty są bardziej przewidywalne i mogą być postrzegane jako bardziej profesjonalne.​

Charakter publikacji i oczekiwania grupy docelowej powinny wpływać na wybór odpowiedniego formatu i być z nimi zgodne. Na przykład, encyklopedie często mają większy format, aby pomieścić obszerną treść i ilustracje, podczas gdy powieści są często „kieszonkowe” – mniejsze i bardziej poręczne.

Przy wyborze formatu książki warto weź pod uwagę:​

• charakter treści – czy publikacja zawiera dużo tekstu, ilustracji, fotografii, tabel?
• grupę docelową – dla kogo przeznaczona jest Twoja książka?
• budżet – jakie masz dostępne środki na druk?
• nakład – czy planowany jest druk masowy (np. 10 tys. egzemplarzy), czy niskonakładowy?
• rodzaj oprawy – miękka czy twarda, a może kombinowana lub zintegrowana?
• rodzaj papieru – papier offsetowy, kredowy, ekologiczny, o jaśniejszym odcieniu bieli, czy bardziej kremowy?​

Warto skonsultować się z drukarnią, która pomoże ustalić najlepszy format, uwzględniając wszystkie powyższe czynniki.​

Rozmiar publikacji – choć z różnych powodów – ma istotne znaczenie zarówno dla czytelnika, jak i dla wydawcy. Wpływa na komfort czytania, koszty druku, estetykę i odbiór publikacji. Wybór odpowiedniego formatu powinien być przemyślany i dostosowany do charakteru treści, grupy docelowej oraz budżetu. Współpraca z doświadczoną drukarnią pozwoli Ci na optymalizację procesu wydawniczego i osiągnięcie zamierzonych celów. My zapraszamy – z przyjemnością doradzimy, co lepiej wybrać i podpowiemy najlepsze rozwiązania z zakresie druku książek!