Oprawy twarde – przewodnik po rodzajach opraw (cz. I)

Jedna z kluczowych decyzji jaką podejmiemy przy druku książki dotyczy wyboru rodzaju oprawy. Zastanawiamy się, co będzie najlepsze dla naszych książek – oprawy twarde czy oprawy miękkie, a może jeszcze coś innego? W dużej mierze to od oprawy będzie zależał ostateczny kształt publikacji. Ma to również wpływ na decyzje zakupowe czytelnika, a także na późniejszy komfort korzystania z danej pozycji. Czy tego chcemy, czy nie, przystępna forma książki jest równie ważna, co jej treść. Jeśli nasz potencjalny czytelnik zadecyduje, że książka jest dla niego za ciężka/mało solidna/nieelegancka/droga, to nie będzie mu zależało na dołączeniu jej do swojego księgozbioru. Dobrze jest znać swoich czytelników i ich preferencje.

Powiedzmy otwarcie – to tylko blogowa notka. Nie powstała ona po to, aby adepci sztuki poligraficznej osiągnęli dzięki niej kolejny stopień wtajemniczenia. Cel jest prosty – chcemy uzbroić w podstawową wiedzę kogoś, kto chce wydać książkę i czuć się pewnie w kontaktach z drukarnią.

Trochę teorii

Czym jest oprawa? Często utożsamiamy oprawę z okładką. Sprawa jest odrobinę bardziej skomplikowana, ponieważ okładka stanowi tylko częścią oprawy. Drugą kluczową składową jest wkład, czyli tzw. blok książki.

okładka + wkład = oprawa

W naszej drukarni stosujemy dwuczłonowe określenia opraw. Pierwszy człon odnosi się do okładki, tj. twarda/miękka, drugi zaś nawiązuje do sposobu połączenia arkuszy wkładu, tj. szyta/klejona.

Oprawy twarde – skomplikowane tylko pozornie

W tej części wpisu zajmiemy się tylko oprawami z okładką twardą. Okładka twarda składa się z okleiny, okładzinówek (tylnej i przedniej) i grzbietówki. Grzbietówka i okładzinkówki są elementami usztywniającymi, które są niewidoczne, gdy książka jest już w swojej ostatecznej formie. Dobrze jednak mieć świadomość, że takie elementy istnieją. Grzbietówka (jak łatwo się domyślić) odpowiada za usztywnianie grzbietu książki. Okładzinówki wpływają na sztywność okładzin, czyli tych części okładki, które stykają się z pierwszą i ostatnią stronicą wkładu. Te trzy elementy łączy oklejka. Rzecz wydaje się o wiele mniej zawiła, gdy spojrzymy na schemat.

Przy okładkach twardych wkład z okładką łączymy za pomocą wyklejki.

Jest to jednozłamowa składka papieru o wyższej gramaturze, przyklejona do wkładu i do okładki. Taki sposób łączenia jest bardzo wytrzymały.

Jeśli chodzi o wkład przy twardych okładkach, może być on zarówno szyty, jak i klejony. Blok szyty nićmi jest wieloskładkowy. Oznacza to, że składa się z kilku lub nawet kilkudziesięciu składek, czyli złożonych wpół i włożonych jeden w drugi arkuszy. Składki konstrukcją przypomina szesnastokartkowy zeszyt. Łączy je się ze sobą za pomocą konopnych nici. Dlatego mówimy o oprawie “szytej nićmi”.

Jeśli chodzi zaś o oprawę klejoną, to (jak sama nazwa wskazuje) arkusze wkładu łączy się klejem, a nie nićmi. Skoro nie używamy nici, bezsensowne staje się również formowanie bloku ze składek. Gdybyśmy chcieli kleić składki, klej połączyłby tylko te arkusze, które znajdują się “na zewnątrz” składki, a reszta arkuszy wypadłaby nam z bloku. Zamiast składek w oprawie klejonej mamy po prostu komplet kartek, połączonych ze sobą w grzbiecie za pomocą kleju. Oczywiście sprawa nie jest taka prosta i grzbiet należy w odpowiedni sposób przygotować przed nałożeniem kleju. Technikalia jednak zostawmy introligatorom.
(Nie martwcie się, nie musicie sobie przygotowywać ściąg. Przy rozmowie z naszym przedstawicielem, nikt nie będzie Was z tego odpytywać :). Jeśli macie wątpliwości, co dane pojęcie znaczy, zawsze możecie zerknąć do naszego słowniczka.

W naszej drukarni zasadniczo dostępnych jest sześć rodzajów oprawy. W tej notce przyjrzymy się dwóm z nich.

Oprawa twarda – szyta nićmi

To taki Rolls-Royce wśród opraw. Trwała, elegancka, idealnie nadaje się do ekskluzywnych wydawnictw. Zapłacimy za nią nieco więcej niż za pozostałe oprawy – ale w końcu to Rolls-Royce, jest warta swojej ceny. Charakteryzuje się wysoką wytrzymałością, a co się z tym wiąże – z trwałością. Książka w takiej oprawie będzie nam więc służyć przez długie lata.
Wymagania estetyczne stawiane oprawie twardej szytej są wyższe niż pozostałym typom opraw. Jeśli chodzi o okładkę, to nie musimy ograniczać się do tej najbardziej tradycyjnej, czyli zadrukowanej. Możemy zdecydować się na okleinę. I tu przed nami otwiera się morze możliwości – okleiny imitujące skórę, len, czy papierowe z unikalną fakturą to tylko niektóre z dostępnych materiałów. Wszystko zależy od naszych potrzeb i wyobraźni. Aby dopełnić końcowego efektu możemy wybrać z szerokiego wachlarza uszlachetnień. Efekt końcowy może być zachwycający.

Oprawa twarda klejona

Równie elegancka, jak twarda szyta nićmi. Oprawę twardą klejoną doceniania się przede wszystkim ze względu na korzystny stosunek jakości do ceny. Jest nieco mniej kosztowna w produkcji niż twarda szyta nićmi. Jednak to, że blok jest klejony nie pozostaje bez znaczenia. Raczej nie otworzymy książki “na płasko”. Jeśli bardziej zależy nam na finansach niż na otwieralności, jest to idealny wybór. Często decydują się na nią wydawcy beletrystyki, jak i specjalistycznych publikacji.

Przy projekcie okładki, podobnie jak w oprawie twardej klejonej, możemy wykorzystać okleiny i uszlachetnienia. Jak widać podobieństw między tymi dwoma rodzajami opraw jest znacznie więcej niż różnic. Jak ich ze sobą nie pomylić? Wystarczy spojrzeć na górny lub dolny bok bloku. Jeśli przy grzbiecie są widoczne składki to mamy do czynienia z oprawą twardą szytą. Jeśli nie widzimy podziału na składki, a bok bloku jest gładki – to z oprawą twardą klejoną.

Rodzajów opraw jest znacznie więcej, niż te dwa przedstawione wyżej. Zapraszamy więc do przeczytania kolejnej notki z tej serii, która ukaże się już wkrótce. Żeby zapoznać się z dokładnymi parametrami dotyczących oferowanych przez nas opraw zapraszamy do skorzystania zakładki “Oferta” lub z kontaktu z naszymi opiekunami klienta.